మణిపూర్‌లో మరోసారి హింస చెలరేగింది. ఆందోళనకారులు వీధుల్లోకి వచ్చి విధ్వంసానికి పాల్పడ్డారు. ముఖ్యమంత్రి బీరేన్‌సింగ్‌ సహా పలువురు ఎమ్మెల్యేల నివాసాలపై దాడి చేశారు. మహిళలు, చిన్నారులను పొట్టనపెట్టుకుంటున్న వారిని శిక్షించలేకపోతే పదవులకు రాజీనామా చేయాలని డిమాండ్ చేశారు. ఉగ్రవాదుల దుశ్చర్యను నిరసిస్తూ పలు వాహనాలకు నిప్పు పెట్టారు. జిరిబామ్‌లో ఉగ్రవాదులు అపహరించి హత్య చేసిన ఆరుగురి మృతదేహాలు లభించడంతో పెద్ద ఎత్తున విధ్వంసం జరిగింది. దీంతో నిరవధిక కర్ఫ్యూ విధించారు. ఇంటర్నెట్ సేవలు నిలిపివేశారు. మృతులలో ముగ్గురు మహిళలు, ఇద్దరు చిన్నారులు ఉన్నారు. ఉగ్రవాదులు, భద్రతాదళాల మధ్య కాల్పులు జరిగిన తర్వాత జిరిబామ్‌లోని పునరావాస కేంద్రం నుంచి ఆరుగురు అదృశ్యమయ్యారు.
వీరిలో ఇద్దరు మహిళలు, ఓ చిన్నారి మృతదేహాలు శనివారం బారక్‌ నదిలో లభించాయి. ఒక మహిళ, ఇద్దరు చిన్నారుల మృతదేహాలను శుక్రవారం రాత్రి కనుగొన్నారు. ఉగ్రవాదుల దుశ్చర్యపై ఆగ్రహించిన నిరసనకారులు ప్రదర్శనలు జరిపారు. ముగ్గురు రాష్ట్ర మంత్రులు, ఆరుగురు ఎమ్మెల్యేల నివాసాలపై దాడులు చేశారు. ముఖ్యమంత్రి బీరేన్‌ సింగ్‌ అల్లుడు, బీజేపీ ఎమ్మెల్యే ఆర్‌.కె ఇమో సహా ముగ్గురు శాసనసభ్యుల ఇండ్లను ధ్వంసం చేశారు. వారి ఆస్తులకు నిప్పు పెట్టారు. ఇంఫాల్‌లోని వేర్వేరు ప్రాంతాలలో ఆందోళన చేస్తున్న నిరసనకారులను చెదరగొట్టేందుకు పోలీసులు భాష్పవాయు గోళాలు ప్రయోగించారు. శాంతి భద్రతల పరిస్థితి అదుపు తప్పటంతో ఇంఫాల్‌ లోయలోని ఇంఫాల్‌ ఈస్ట్‌, ఇంఫాల్‌ వెస్ట్‌, బిష్ణుపూర్‌, తౌబాల్‌, కక్‌చింగ్‌ జిల్లాలలో నిరవధిక కర్ఫ్యూ విధించారు.
శాసనసభ భవనానికి కేవలం 200 మీటర్ల దూరంలో ఉన్న తంగ్‌మైబాండ్‌ ప్రాంతంలోని రోడ్డు మధ్యలో ఆందోళనకారులు టైర్లు వేసి నిప్పు పెట్టారు. జిరిబమ్‌ పట్టణంలో శనివారం రాత్రి కనీసం రెండు చర్చిలు, మూడు ఇండ్లను దగ్దం చేశారు. జిరిబమ్‌లో శనివారం రాత్రి భద్రతా సిబ్బందితో జరిగిన కాల్పులలో పది మంది కుకీ-జో యువకులు చనిపోయారు. వీరి మృతదేహాలను అసోంలోని సిర్‌చార్‌ పట్టణం నుంచి చురాచాంద్‌పూర్‌కు విమానంలో తరలించారు. దానికి ముందు సిర్‌చార్‌ ఆస్పత్రిలో మృతదేహాలకు శవ పరీక్షలు నిర్వహించారు. మణిపూర్‌లో హింసాత్మక ఘర్షణలు మరియు రక్తపాతం కొనసాగడం తీవ్రంగా కలవరపరిచే అంశం, ప్రపంచమంతా తిరిగొచ్చిన ప్రధాని నరేంద్ర మోడీ మణిపూర్ రాష్ట్రాన్ని సందర్శించి అక్కడ శాంతిని పునరుద్ధరించే పని చేపట్టకపోవడం దిగ్భ్రాంతిని కలిగించే అంశం. ఇరవై నెలలుగా ఈశాన్య రాష్ట్రమైన మణిపూర్‌లో వివాదం నెలకొంది. 2023 మే ప్రారంభం నుంచి, హింస, స్థానభ్రంశం, ప్రాణనష్టం, జీవనోపాధి మరియు ఆస్తి నష్టం వంటివి సాధారణ స్థితిని దారుణంగా మార్చాయి.
మే 3, 2023న, రాష్ట్ర రాజధాని ఇంఫాల్‌కు దగ్గరగా ఉన్న మణిపూర్‌లోని చురచంద్‌పూర్ పట్టణంలో మైతేయ్ కమ్యూనిటీ మరియు కుకీ తెగ మధ్య హింస చెలరేగింది. షెడ్యూల్డ్ తెగ హోదా కోసం గిరిజనేతర మైటీ ప్రజల డిమాండ్ కారణంగా ఘర్షణలకు తక్షణ కారణం చెప్పబడింది. మెయిటీస్ మరియు కుకీలు సంక్లిష్టమైన చరిత్ర, సంక్లిష్టమైన సంబంధాన్ని పంచుకుంటారు. మెయిటీలు కుకీలను బయటి వ్యక్తులు, మాదకద్రవ్యాల వ్యాపారులుగా చూస్తారు, కుకీలు రాష్ట్రంలో ప్రధాన రాజకీయ పరిపాలనా స్థానాలను కలిగి ఉన్న మైటీలచే తమను తాము అట్టడుగున ఉంచుకున్నట్లు చూస్తారు. కొన్నేళ్లుగా రెండు వర్గాల మధ్య అనేక గొడవలు జరుగుతున్నాయి. ఏది ఏమైనప్పటికీ, రాష్ట్రవ్యాప్తంగా విస్తరించిన ప్రస్తుత అల్లర్లు ప్రజల ఆరోగ్యం, జీవనోపాధి, విద్యపై తీవ్ర పరిణామాలను కలిగి ఉన్నాయి. 20 నెలలపాటు రక్తసిక్తమైన సంఘర్షణలో చిక్కుకున్న రాష్ట్రంలో హింస మళ్లీ పుంజుకుంది.
జాతి ఉద్రిక్తతలు మణిపూర్‌ను బహిరంగ యుద్ధ ప్రాంతంగా మార్చాయి. అశాంతిని అరికట్టడానికి అధికారులు కర్ఫ్యూ, ఇంటర్నెట్ బ్లాక్‌అవుట్‌ను మళ్లీ విధించారు. రెండు రోజులుగా మణిపూర్‌లో ఘోరమైన జాతి హింస పుంజుకుంది. అశాంతిని అణిచివేసేందుకు ప్రధాని నరేంద్ర మోడీ ప్రభుత్వం ఏమాత్రం పట్టించుకోవడం లేదు. ప్రభుత్వ ఉద్యోగాల కేటాయింపు మరియు భూమిని కొనుగోలు చేసే హక్కుకు హామీ ఇచ్చే ప్రత్యేక హోదాను అందుకుంటామని మైతేయి వాదనపై మైతీ మరియు కుకీ అనే రెండు గ్రూపుల మధ్య వివాదం రాజుకుంది. అశాంతిలో 300 మందికి పైగా మరణించారు మరియు కనీసం 80,000 మంది నిరాశ్రయులయ్యారు. హింస చెలరేగడంతో, గ్రామాలు తగులబెట్టడం లైంగిక వేధింపుల నివేదికలు విస్తృతంగా వ్యాపించడంతో, భారత సైన్యం ప్రవేశించి, రాష్ట్రాన్ని రెండు గ్రూపుల మధ్య పహారా కాస్తుంది. మణిపూర్ జనాభాలో 53 శాతం ఉన్న ప్రధానంగా మణిపూర్ లోయలో నివసించే మెయిటీ కమ్యూనిటీని ఎస్టీ జాబితాలో చేర్చాలనే డిమాండ్ అశాంతిని నెలకొల్పింది. కానీ అది కారణం మాత్రమే. అంతర్లీనంగా ఉన్న కోపం, చాలా కాలం పాటు తెగల మధ్య వైరుధ్యం అన్నీ కలిసి మణిపూర్ లో రావణకాష్టం కి దారితీసింది. రాష్ట్రంలోని కొండ ప్రాంతాలలో రిజర్వ్ చేయబడిన రక్షిత అడవులపై ప్రభుత్వం యొక్క నిర్బంధానికి మాత్రమే కాకుండా, కుకీల హింసకు గురవుతున్న భావనతో కూడా ముడిపడి ఉంది.
మయన్మార్‌లోని సరిహద్దుకు ఆవల ఉన్న ఒకే జాతికి చెందిన అనేక మంది చిన్‌లు, భారతదేశంలోకి ప్రవేశించారు, అక్రమ వలసదారులు అని పిలవబడే వారిపై ప్రభుత్వం కఠినమైన వైఖరి కుకీలకు కోపం తెప్పించింది, వారి బంధువులు.మణిపూర్‌లోని కొండల్లోని రిజర్వ్‌డ్ రక్షిత అటవీ ప్రాంతాలను గిరిజన సంఘాలు ఆక్రమించడాన్ని వ్యతిరేకిస్తూ బిజెపి ముఖ్యమంత్రి కఠినమైన వైఖరి వివిధ కారణాల వల్ల వచ్చింది, మణిపూర్‌లో భూమిపై తీవ్రమైన ఒత్తిడి ఉంది. గిరిజన గ్రామాలలో జనాభా పెరగడంతో, వారు తమ చారిత్రక మరియు పూర్వీకుల హక్కుగా భావించే చుట్టుపక్కల అటవీ ప్రాంతాలకు వ్యాపిస్తున్నారు. దీన్ని ప్రభుత్వం వ్యతిరేకిస్తోంది. అదే సమయంలో, లోయలలో నివసించే మెయిటీలు, కొండ ప్రాంతాలలో స్థిరపడటానికి లేదా భూమిని కొనుగోలు చేయడానికి అనుమతించనందున కోపంతో ఉన్నారు, గిరిజన ప్రజలు లోయలలో భూమిని కొనుగోలు చేయవచ్చు.
కొత్త గ్రామాలను ఎలా గుర్తించాలనే దానిపై ప్రభుత్వానికి అసలు విధానం లేదు. అలాగే మణిపూర్‌లో పారదర్శకమైన అటవీ విధానం లేదు. దీంతో సొంత పార్టీలోనే దుమారం రేగింది.ఇంఫాల్‌ లోయలోని తిరుగుబాటుదారులు శిబిరాల్లో చేరితే మైతీ, గిరిజన వర్గాల మధ్య పూర్తిస్థాయి సాయుధ పోరాటంగా సంక్షోభం తీవ్రరూపం దాల్చుతుందనే భయాల మధ్య సైన్యం, అస్సాం రైఫిల్స్ ఫ్లాగ్ మార్చ్‌లను కొనసాగించడంతో శనివారం యుద్దవాతావరణం నెలకొంది. ఇదే సమయంలో భారత్-మయన్మార్ సరిహద్దుల్లో అస్థిర పరిస్థితి నెలకొంది. మణిపూర్‌లో సాధారణ స్థితిని పునరుద్ధరించడానికి జరుగుతున్న ప్రయత్నాలకు ఇది హానికరం అని భద్రతా వర్గాలు వెల్లడించాయి. మైతీలైనా, కుకీలైనా అందరూ ఒకే రాష్ట్రానికి చెందిన వారు. శాంతి నెలకొంటేనే సమాజం ముందుకు సాగుతుంది
డా. ముచ్చుకోట . సురేష్ బాబు, 9989988912.
